Cách cúng ông Công ông Táo 23 tháng Chạp sao cho đúng ngày Tết 2016 là tổng hợp những nghi thức chuẩn bị về lễ vật cúng, mâm cỗ cũng như bài văn cúng thật chuẩn xác để mở cửa đón hai vị thần về trời hợp với phong tục của người Việt. Cúng ông Công ông Táo chính là truyền thống lâu đời, nó thể hiện nét văn hóa cũng như tín ngưỡng tôn thờ trong một năm qua, các vị thần đã gắn bó với bếp núc gia đình, sưởi ấm những bữa cơm hằng ngày và để tỏ lòng biết ơn, mọi người sẽ chuẩn bị một nghi lễ thật hoành tráng tiễn họ về trời. Vào 23 tháng Chạp hằng năm, các gia đình đều chuẩn bị một mâm cỗ thật linh đình trang trọng nhưng mỗi gia chủ sẽ có cách trình bày riêng và không giống nhau. Vậy đâu là cách cúng ông Công ông Táo đúng nhất cho ngày lễ cổ truyền của Việt Nam thêm phần ý nghĩa?
Hãy cùng Mecuteo.vn chúng tôi tìm hiểu nghi thức chuẩn bị cúng ông Công ông Táo 23 tháng Chạp sao cho đúng ngày Tết 2016 bên dưới đây nhé!
Ý nghĩa của tục lễ cúng ông Công ông Táo 23 tháng Chạp hằng năm của người Việt
- Thần Táo quân gồm 3 người, 03 táo ông và 01 táo bà. Hàng năm cứ đến ngày 23 tháng chạp (tháng 12 âm lịch), thần Táo quân cưỡi cá chép lên thiên đình để bẩm báo với Ngọc Hoàng mọi việc tốt xấu trong năm của từng người trong gia đình, nên ngày 23 tháng chạp còn gọi là ngày Tết ông Táo. Ngày nay, vào ngày 23 tháng chạp hàng năm, nhà nhà đều thành kính sắm sửa lễ vật để tiễn ông Táo chầu trời.
- Từ xa xưa, người dân Việt đã ngưỡng mộ lòng chung thủy của Ông Táo và thờ cúng Ông Táo với hi vọng Táo Quân sẽ giúp họ giữ “bếp lửa” trong gia đình luôn nồng ấm và hạnh phúc.
- Phong tục thờ cúng Táo Công cũng từ đấy mà có. Thường thì bắt đầu từ chiều 22 hoặc sáng 23 tháng Chạp, các gia đình làm lễ để ông Táo lên chầu trời (Tiễn Táo) để tấu trình mọi việc của gia chủ với Ngọc hoàng thượng đế. Cho đến đêm Giao thừa Táo Quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc coi sóc bếp lửa của mình.
- Vị Táo Quân quanh năm ở trong bếp nên biết hết mọi chuyện hay dở tốt xấu của mọi người, cho nên để Vua Bếp “phù trợ” cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ tiễn đưa Ông Táo về chầu Ngọc Hoàng rất trọng thể.
- Táo thần là người biết hết mọi chuyện lớn bé, xấu tốt trong nhà gia chủ vì theo nếp sinh hoạt của người Việt, căn bếp là nơi mà các thành viên trong gia đình quây quần, đoàn tụ sau mỗi ngày làm việc. Căn bếp cũng là nơi mà mọi người sưởi ấm, chuyện trò với nhau. Do đó, thần Táo có thể nghe, chứng kiến tất cả những điều đó. Tất cả mọi chuyện sẽ được báo cáo lên Thiên giới.
- Người ta thường mua hai mũ Ông Táo có hai cánh chuồn và một mũ dành cho Táo Bà không có cánh chuồn, ba cái áo bằng giấy cùng một con cá chép (còn sống hoặc bằng giấy, hoặc cũng có thể dùng loại vàng mã gọi là “cò bay ngựa chạy”) để làm phương tiện cho “Vua Bếp” lên chầu trời. Lễ cúng thường diễn ra trước 12h trưa, sau khi cúng xong, người ta sẽ hóa vàng đồ lễ, nếu có cá sống thì sẽ đem thả xuống sông, hồ, biển hay giếng nước, tùy theo khu vực họ sinh sống.
- Một mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay, bánh kẹo, trầu cau, rượu, hương thơm, hoa quả, ba bộ mũ áo, hia hài Táo Quân và cá chép. Theo quan niệm dân gian, cá chép là phương tiện mà Táo thần sử dụng để cưỡi lên trời bởi người ta tin rằng cá chép có thể hoá rồng. Cá chép cũng là con vật gắn với đời sống lao động sản xuất của người Việt từ xưa là đánh bắt thuỷ sản.
- Việc sắm lễ này phải đầy đủ và chu đáo, tuy nhiên phải tránh lãng phí tiền bạc và không nhất thiết phải mua sắm nhiều lễ, đặc biệt là mua vàng mã. Mọi việc là do thành tâm, chứ không phải do mâm cao cỗ đầy mới tỏ lòng được với thần thánh.
- Và cũng có lẽ do quan niệm mỗi nơi, cộng thêm sự phong phú về nếp sống văn hóa ở mỗi vùng miền mà nghi thức cúng Ông Táo cũng có phần khác nhau ở mỗi địa phương.
Tìm hiểu về nghi thức cúng ông Công ông Táo chầu trời
Táo Quân (còn được gọi là Táo Công), là vị thần bảo vệ cho cuộc sống gia đình, thường được thờ ở nơi nhà bếp, cho nên còn được gọi là Vua bếp.Lễ cúng ông Táo được các gia đình chuẩn bị rất kỹ lưỡng và coi trọng. Lễ vật chuẩn bị cho cúng Táo quân gồm mâm cỗ mặn, bánh kẹo, rượu, trầu cau, hoa quả. Cùng với đó là 3 bộ mũ áo. Hai mũ cánh chuồn dành cho các Táo ông, một mũ không có cánh chuồn dành cho Táo bà. Cùng với đó là hia hài Táo quân cùng vàng nén. Khi mua cần lưu ý màu sắc của mũ, áo hay hia ông Công thay đổi hàng năm theo ngũ hành. Chẳng hạn: Năm hành kim thì dùng màu vàng hay năm hành mộc thì dùng màu trắng. Lễ vật cúng ông Công, ông Táo ở 3 miền đất nước cũng khác nhau.
Người miền Bắc thường cúng cá chép còn sống thả trong chậu nước, với ngụ ý “cá hóa long” – cá sẽ biến thành rồng đưa ông Táo về trời. Miền Trung thường cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Ở miền Nam thì đơn giản hơn, người ta chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy là đủ.
Theo tục xưa, riêng đối với những nhà có trẻ con, người ta còn cúng Táo Quân một con gà luộc nữa. Gà luộc này phải thuộc loại gà cồ mới tập gáy (tức gà mới lớn) để ngụ ý nhờ Táo Quân xin với Ngọc Hoàng thượng đế cho đứa trẻ sau này lớn lên có nhiều nghị lực và sinh khí hiên ngang.
Mâm cúng ông Táo thường có các món như sau:
- 1 đĩa gạo
- 1 đĩa muối
- 5 lạng thịt vai luộc
- 1 bát canh măng
- 1 đĩa xào thập cẩm
- 1 đĩa giò
- 1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống)
- 1 đĩa xôi gấc
- 1 đĩa hoa quả
- 3 chén rượu
- 1 quả cau, lá trầu
- 1 lọ hoa cúc
- 1 tập giấy tiền, vàng mã, bỏng gạo, cháo hoa…
Lễ cúng tiễn đưa ông Táo chầu Trời thường được cúng vào tối 22 tháng Chạp Âm lịch hàng năm. Người ta quan niệm, lễ cúng ông Táo cần phải được tiến hành trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc hoàng, tức là trước 12h trưa 23 tháng Chạp. Nếu gia chủ có ban thờ Táo quân đặt gần bếp thì thắp hương ở ban thờ này. Nếu không có thì thắp hương ở ban thờ gia tiên. Sau khi bày biện đồ lễ, gia chủ thắp hương và khấn vái xong, đợi hương tàn thì thắp thêm một tuần hương nữa để lễ tạ. Xong xuôi các công đoạn đó, đồ vàng mã được đem đốt cùng với bài vị cũ. Sau đó người ta lập bài vị mới cho Táo Công, thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối…để cá chở ông Táo lên chầu trời.
Sự tích Táo Quân theo dân gian
Có một người đàn ông tên Trọng Cao, vợ tên là Nhi, hai vợ chồng ăn ở với nhau rất lâu nhưng không có con nên sinh ra buồn phiền và hay cãi cọ nhau.
Một hôm, ông Trọng Cao giận quá đánh vợ, bà vợ bỏ nhà ra đi và sau đó gặp và bằng lòng lấy một người đàn ông khác là Phạm Lang làm chồng.
Khi Trọng Cao hết giận vợ mới nghĩ lại là mình có lỗi và đi tìm vợ. Khi đi tìm thì tiền bạc mang theo đều tiêu hết cho nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.
Trọng Cao tình cờ đến ăn xin ở nhà Phạm Lang thì Trọng Cao và bà Nhi nhận ra nhau và bà Nhi rước Trọng Cao vào nhà.
Hai người kể lại câu chuyện xưa và bà vợ tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.
Bấy giờ, Phạm Lang bỗng quay trở về nhà khiến bà Nhi lo sợ người chồng bắp gặp Trọng Cao nơi đây thì khó mà giải thích nên bà Nhi mới bảo Trọng Cao chui vào ẩn mình trong đống rơm ngoài vườn.
Phạm Lang về nhà liền đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng, còn Trọng Cao thì không dám chui ra nên bị thiêu chết.
Bà vợ trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao bị chết theo sự sắp đặt của mình nên đã nhào vào đống lửa đang cháy để chết theo.
Khi Phạm Lang ra vườn thấy tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết cũng không biết phải làm sao, rồi cũng nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.
Linh hồn cùa ba người được lên thượng giới và Thượng Đế cho rằng ba người đều có nghĩa cho nên sắc phong cả ba làm Táo Quân, gọi chung là Định Phúc Táo Quân, mỗi người giữ một việc.
Phạm Lang làm Thổ Công, trông coi việc bếp danh hiệu Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
Trọng Cao làm Thổ Địa, trông coi việc nhà cửa danh hiệu Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần.
Thị Nhi làm Thổ Kỳ, trông coi việc chợ búa danh hiệu Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chánh Thần.
Sắm lễ
- Việc cúng tiễn ông Táo được thực hiện tại gia. Lễ cúng ông Táo gồm có:
- Một mâm cỗ mặn, bánh kẹo, trầu cau, rượu…
- Ba bộ mũ áo, hia hài táo quân cùng vàng nén.
- Ba cá chép sống.
- Nhang thơm, bình hoa tươi cùng các loại quả tươi đẹp.
Văn khấn cúng tiễn ông Táo
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).
Con lạy chính phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân
Tín chủ chúng con là: (thí dụ: Nguyễn Văn T, sinh năm: Canh Tuất (1970), hành canh: 41 tuổi)
Ngụ tại số nhà …….., đường/phố …., ấp/khu phố …………, xã/phường/thị trấn ……., huyện/quận/thành phố/thị xã …….., tỉnh/ thành phố ………
Nhân ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa phẩm vật, xiêm hài áo mũ, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, hiến cúng tôn thần, đốt nén tâm hương, chí thành bái thỉnh.
Chúng con kính mời:
Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Phong theo lệ cũ, Ngài là vị chủ, ngũ tự gia thần (*), soi xét lòng trần, Táo Quân chứng giám.
Trong năm sai phạm các tội lỗi lầm, cúi xin tôn thần gia ân châm chước, ban lộc ban phúc, phù hộ toàn gia: trai, gái, trẻ, già, an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, bách sự hanh thông.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Dù phong tục và cách thức tiễn đưa Ông Táo ở các vùng miền có phần khác nhau, nhưng có thể nói tục cúng Ông Táo đã trở nên rất quen thuộc và phổ biến, là một phong tục đẹp của truyền thống văn hóa Việt Nam, cũng là một nghi lễ chính thức để bắt đầu cho những ngày Tết cổ truyền của người Việt. Từ đó, cũng thấy được sự trân trọng của nhân dân ta đối với đời sống gia đình, công việc bếp núc, việc chăm sóc dinh dưỡng cho mọi người, cũng như ý thức lối sống nề nếp, cách cư xử đúng mực của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về.
Trên đây là nghi thức về trình bày mâm cỗ, lễ vật và bài văn cúng thật chuẩn xác và đầy đủ nhất để tiến hành chuẩn bị cúng ông Công ông Táo 23 tháng Chạp sao cho đúng ngày Tết 2016 mang lại nhiều ý nghĩa, thể hiện được lòng thành kính đối với các vị thần đã có công giữ gìn bếp núc nhà cửa của gia chủ. Hi vọng rằng, với những gia đình chưa có một sự thống nhất trong tục lễ cúng thì có thể tham khảo thật chi tiết bài viết này để cung cấp cho mình thêm nhiều hiểu biết, tạo điều kiện để ngày lễ cúng vái diễn ra được suôn sẻ thuận lợi may mắn hơn. Chúc bạn và gia đình có một năm mới tràn ngập niềm vui, hạnh phúc và thịnh vượng an khang. Hãy đừng quên đồng hành và ủng hộ Mecuteo.vn nhé!